W każdej, nawet najmniejszej stajni, powinna znajdować się apteczka ze środkami przeznaczonymi dla koni. Jej właściwa organizacja i dbałość o odpowiednie wyposażenie mogą odegrać ważną rolę w sytuacji, gdy zwierzęciu potrzebna będzie pomoc.


 

Stajenna apteczka to miejsce, w którym powinny być przechowywane preparaty lecznicze i materiały opatrunkowe potrzebne do udzielenia koniowi pomocy weterynaryjnej. Jej zawartość powinna umożliwić działanie w sytuacji zagrażającej zdrowiu i życiu zwierzęcia, gdy konieczne jest zabezpieczenie konia do czasu przyjazdu lekarza weterynarii, na przykład w przypadku poważnego urazu i krwotoku. Zgromadzone w apteczce środki i materiały powinny również pozwolić na pomoc koniowi w mniej dramatycznych sytuacjach, gdy nie jest konieczne wzywanie lekarza weterynarii, ale zwierzęciu należy udzielić pomocy, na przykład opatrując niezbyt poważne zranienie czy miejsce po ukąszeniu owada. W apteczce można również przechowywać stosowane w danym czasie u konia inne środki lecznicze.

 

Organizacja stajennej apteczki dla koni

Apteczka stajenna powinna być szafką oznakowaną w sposób łatwo rzucający się w oczy i nie budzący wątpliwości co do jej zawartości i przeznaczenia. Powinna znajdować się w miejscu suchym, chłodnym (zacienionym) i niedostępnym dla gryzoni. Nie powinny mieć do niej dostępu dzieci i zwierzęta. Należy regularnie sprawdzać stan apteczki, uzupełniać zużyte oraz wymieniać przeterminowane środki i materiały. Warto zadbać o porządek w apteczce, szczególnie, że w sytuacjach krytycznych, gdy konieczne jest szybkie udzielenie koniowi pomocy, liczyć może się każda sekunda i szkoda wtedy czasu na długie poszukiwania danej rzeczy. Z tego też powodu, jeśli apteczka jest bogato wyposażona, warto w taki sposób ułożyć jej zawartość i w sposób wyraźny i rzucający się w oczy podpisać najważniejsze rzeczy, by w razie pilnej potrzeby łatwo można było je znaleźć. Nowych bywalców stajni należy zaznajomić z lokalizacją apteczki i z najważniejszymi elementami jej zawartości. Apteczka powinna być zlokalizowana w miejscu łatwym do znalezienia, intuicyjnym – na przykład w korytarzu stajennym lub siodlarni. Dzięki temu w nagłej sytuacji, nawet postronna osoba, na co dzień nie obeznana z daną stajnią, łatwo do niej trafi. Być może bowiem nie tylko my będziemy z niej korzystać, ale również przypadkowe osoby, które znajdą się w pobliżu chorego konia i na przykład zostaną przez nas poproszone o to, by coś nam z apteczki podać.

 

Materiały opatrunkowe to jedna z najważniejszych części wyposażenia każdej apteczki dla koni.

 

Zawartość apteczki dla koni

Stajenna apteczka z przeznaczeniem dla koni powinna zawierać minimum: materiały opatrunkowe, środki do dezynfekcji rąk człowieka i powierzchni, środki do dezynfekcji i przemywania ran, środki do higieny skóry i sierści konia, materiały higieniczne, środki stosowane w razie kontuzji i innych problemów z układem ruchu oraz wybrane preparaty o działaniu leczniczym.
 

Materiały opatrunkowe:

  • kompresy gazowe jałowe 10 cm x 10 cm - 5 opakowań po 3 sztuki 
  • kompresy gazowe niejałowe 10 cm x 10 cm opakowanie - 100 sztuk 
  • opaska podtrzymująca dziana, niejałowa 15 cm x 4 m - 5 sztuk 
  • opaska podtrzymująca elastyczna, tkana, niejałowa 15 cm x 4 m - 5 sztuk
  • wata opatrunkowa bawełniano-wiskozowa 500 g – 3 opakowania 
  • elastyczny bandaż samoprzylepny – 2 sztuki
  • przylepiec mocujący z włókniny – 2 sztuki.

 

Środki do dezynfekcji rąk człowieka i powierzchni:

  • wodno-alkoholowy żel do rąk na bazie etanolu (do odkażania rąk)
  • płyn na bazie etanolu do dezynfekcji powierzchni.


Środki do dezynfekcji i przemywania ran

  • środki zawierające oktenidynę, poliheksanidynę (często w połączeniu z betainą lub powidon jodowany. 

 

Wymienione substancje zabijają bakterie, wirusy i grzyby, i są stosowane w odkażaniu ran u koni. Preparaty mogą mieć postać płynu, żelu lub maści. Środki w postaci płynnej można stosować do dezynfekcji nie tylko poprzez samo ich nałożenie, ale również do mechanicznego oczyszczania rany.

UWAGA! Opiekun konia może i powinien w warunkach stajennych dezynfekować tylko i wyłącznie rany powierzchowne, czyli płytkie, które nie penetrują w głąb tkanek położonych pod skórą, a więc płytkie rozcięcia, zadrapania czy otarcia. Jeśli rana jest głęboka lub zachodzi co do tego samo tylko podejrzenie, należy ją zabezpieczyć jałowym opatrunkiem i zaczekać na przybycie lekarza weterynarii. Samodzielne próby oczyszczania, płukania i/lub odkażenia głębokich ran, mogą doprowadzić do głębszego wniknięcia zanieczyszczeń oraz do uszkodzenia kości, ścięgien i innych głębiej położonych, wrażliwych struktur. Przykładem substancji świetnie sprawdzającej się przy ranach powierzchownych, ale przeciwwskazanych przy ranach głębokich jest oktenidyna. Nie należy łączyć ze sobą powidonu jodu z oktenidyną i srebrem.

 

Termometr elektroniczny z miękką końcówką, przeznaczony do użycia u dzieci i możliwy do nabycia w aptekach ogólnodostępnych, doskonale sprawdza się przy wykonywaniu pomiarów temperatury wewnętrznej ciała u koni.


 

Środki do higieny skóry i sierści konia:

  • środek do mycia i odkażania ciała i włosia z chlorheksydyną

Materiały higieniczne:

  • ręczniki papierowe – 2 sztuki
  • chusteczki nawilżane dla niemowląt - 1 opakowanie.


Środki stosowane w razie kontuzji i innych problemów z układem ruchu:

  • preparaty o działaniu chłodzącym i przeciwzapalnym w postaci żeli i glinek 
  • wcierka rozgrzewająca

 

W większości przypadków uszkodzone miejsce należy chłodzić przez okres 72 godzin po urazie, a po upływie tego czasu – rozgrzewać. Pamiętajmy, że bezpośrednio po urazie same preparaty chłodzące to za mało, konieczne jest w tym czasie stosowanie silnie chłodzących okładów, na przykład z lodu. Warto wybierać preparaty zawierające w swym składzie działającą przeciwzapalnie arnikę.


 

Wybrane preparaty o działaniu leczniczym:

  • maść ichtiolowa – 1 opakowanie

Substancją czynną maści ichtiolowej jest sulfobituminian amonowy. Maść wykazuje działanie bakteriostatyczne, ułatwiające odchodzenie ropy, słabe przeciwzapalne, przeciwobrzękowe i miejscowo rozgrzewające. U koni stosuje się ją miejscowo przede wszystkim w przypadkach wypryskowego zapaleniu skóry i czyraczności, a także w leczeniu ropni tworzywa kopytowego, dzięki jej zdolnościom do „wyciągania” ropy nawet z głęboko położonych warstw skóry. 

  • -dziegieć sosnowy

Skuteczny środek stosowany miejscowo przy rozmiękaniu i gniciu strzałki kopytowej i podeszwy.


 

Inne:

  • termometr elektroniczny do pomiaru ciepłoty wewnętrznej ciała z miękką końcówką 
  • mocna taśma naprawcza – 2 sztuki

Przydatna m. in. do przygotowywania i mocowania podeszwy do opatrunku francuskiego na kopyto.

  • nożyczki
  • rękawiczki jednorazowe – 10 par (w różnych rozmiarach)


 

Oprócz tego w stajennej apteczce warto posiadać:

  • maść nagietkową – 1 opakowanie

Maść nagietkowa wspomaga procesy regeneracyjne skóry. Stosowana jest w leczeniu łagodnych stanów zapalnych skóry i pomocniczo w terapii niewielkich zranień. Dzięki wazelinie, stanowiącej podłoże maściowe, maść nagietkowa zatrzymuje wodę w skórze i chroni przed działaniem wilgoci i niskich temperatur. Jest szczególnie przydatna w leczeniu i zapobieganiu wypryskowego zapalenia skóry pęcin, tzw. grudy.

  • suszony kwiat rumianku (do zaparzania) – 1 opakowanie

Zewnętrznie napar z rumianku stosuje się u koni wspomagająco w leczeniu podrażnień skóry i błon śluzowych, łagodnych stanów zapalnych skóry (na przykład poparzeń słonecznych), ran powierzchownych i czyraków oraz stanów zapalnych powiek (również na tle uczuleń na owady) – do przemywania, okładów i płukań. Wykazuje on działanie antyseptyczne, przeciwzapalne, tonizujące i łagodzące. Do okładów na powieki i do przemywania powiek warto również używać naparu z czarnej herbaty lub świetlika. Wewnętrznie można podawać do picia ciepły napar z rumianku koniom z tendencją do morzysk (kolek), ze względu na jego właściwości rozkurczowe. Napar z rumianku może również zadziałać uspokajająco na konie w sytuacjach stresowych.

  • żele przeciwobrzękowe

Dostępne w zwykłej aptece żele zwierające heparynę, która hamuje proces krzepnięcia krwi i/lub escynę, działającą przeciwwysiękowo i ochronnie na naczynia krwionośne, doskonale sprawdzają się w przypadku różnego rodzaju urazów i kontuzji – obrzęków, stłuczeń i krwiaków podskórnych. Preparaty takie, zastosowane od razu po urazie, hamują rozwój obrzęków, a w dalszym etapie – przyspieszają ustępowanie obrzęków i krwiaków, które już się rozwinęły, a tym samym usprawniają proces powrotu do zdrowia i sprawności.


 

Organizując apteczkę dla koni nie zapominajmy również o apteczce pierwszej pomocy dla ludzi. Takowa również powinna znajdować się w każdej stajni. Oby jednak ani jedna, ani druga nie była nigdy potrzebna.